Η πρώτη εκτίμηση από ορθοδοντικό πρέπει να γίνεται στην ηλικία των επτά ετών. Αξιολογείται η ανάγκη ή όχι θεραπείας και προσδιορίζεται, αναλόγως της περιπτώσεως, η κατάλληλη ηλικία έναρξης της.
Η ορθοδοντική θεραπεία των παιδιών περιλαμβάνει κινητούς - αφαιρούμενους μηχανισμούς όπως μασελάκια διεύρυνσης, λειτουργικά μηχανήματα κ.ά.
Στόχος της πρώτης φάσης θεραπείας είναι η διόρθωση λειτουργικών προβλημάτων που μπορεί να μεταπέσουν στο μέλλον σε σκελετικά, καθώς και προβλημάτων διευθέτησης των ανατελλόντων μονίμων δοντιών στον οδοντικό φραγμό.
Η πρώτη φάση θεραπείας αποτελεί την "προληπτική ορθοδοντική" επιλύοντας προβλήματα που θα ήταν δυσκολότερο και δυσμενέστερο να επιλυθούν μετά την ανατολή των περισσοτέρων μονίμων δοντιών.
Έτσι, η δεύτερη φάση θεραπείας, εφόσον χρειαστεί, καθίσταται πιο γρήγορη, πιο εύκολη και κοστίζει λιγότερο.
Η προληπτική ή κατασταλτική ορθοδοντική που μπορεί να χρειαστεί ένα παιδί έχει σκοπό να διορθώσει:
• Πρόσθια ή/και οπίσθια σταυροειδή σύγκλειση
• Ιδιαίτερα έντονο συνωστισμό
• Πρόσθια χασμοδοντία
• Πολύ αυξημένη ή πολύ μειωμένη οριζόντια και κατακόρυφη πρόταξη
• Έντονα σκελετικά προβλήματα
• Δυσκολία στη μάσηση ή πόνος στην άρθρωση
• Οδοντικά προβλήματα που δημιουργούνται από παρατεταμένες παιδικές συνήθειες όπως ο θηλασμός του δακτύλου και η προώθηση της γλώσσας
• Έντονο βρυγμό των δοντιών
• Διατήρηση χώρου για την ανατολή των μονίμων δοντιών αν χαθεί ο χώρος κάποιου παιδικού από τερηδόνα, τραύμα ή πρόωρη εξαγωγή
• Διάγνωση και παρέμβαση σε αγκυλωμένα νεογιλά δόντια